12 Haziran 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, yetkili sendika üyesi olmayan kamu çalışanlarının toplu sözleşme hükümlerinden belirli bir aidat farkı ödeyerek yararlanmasına imkân tanıyan düzenlemenin iptalini, sendikal hakların ihlali olarak değerlendirdi.

Sürecin Arka Planı: Aidat Tartışması Nasıl Başladı?

Söz konusu dava, Bem Bir Sen Başkanı Levent Uslu tarafından bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.

Tartışma konusu, 2015 yılı 3. Dönem Toplu Sözleşmesi’nde imzalanan şu maddeydi:

"Sosyal denge sözleşmesi imzalayan sendikanın üyesi olmayan kamu görevlilerinden aynı unvanlı personelden alınacak aidatın iki katına kadar taraf sendika sosyal denge sözleşmesi aidatı alabilir. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri söz konusu sözleşmeden yararlanır."

Bu düzenlemeye göre, yetkili sendika üyesi olmayan yerel yönetim çalışanlarının da toplu sözleşmeden yararlanabilmesi için iki kat aidat ödemesi gerekiyordu.

İptal talebi Türk Yerel Hizmet Sen tarafından Danıştay’a taşındı. Danıştay, aidat farkı uygulamasını, 4688 sayılı Kanunun 28. maddesindeki eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etti.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu da kararı onayladı.

AYM’nin Değerlendirmesi: Aidat Farkı Anayasal Hakka Aykırı Değil

Anayasa Mahkemesi, yapılan bireysel başvuruyu değerlendirirken, kararda sendika hakkı, toplu sözleşme özgürlüğü ve kamu hizmetlerinin sürdürülebilirliği ilkelerini birlikte ele aldı.

Mahkeme şu tespitte bulundu:

"Toplu sözleşmenin getirdiği mali ve sosyal haklardan faydalanmak, bu sözleşmenin yapılmasına katkı sağlayan yetkili sendika üyelerinin ayrıcalığıdır. Ancak belirli bir aidat farkı ödeyerek bu haklardan yararlanma imkanı sunulması, örgütlenme özgürlüğünü zedelemediği gibi sosyal adaleti de gözetmektedir."

Sendikal Adalet ve Kamu Yararı Dengesi

Mahkeme, karar gerekçesinde sosyal devlet ilkesi ve kamu yararı vurgusunu öne çıkardı:

"Sendika üyesi olmayanların, toplu sözleşmeden ancak iki aidat tutarı kadar bir ödeme yaparak yararlanması; ne örgütlenme özgürlüğüne ne de eşitlik ilkesine aykırıdır. Tam aksine bu uygulama, sosyal dengeyi ve adaleti gözetmektedir."

Sonuç: Emsal Nitelikte Karar

Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, kamu görevlilerinin sendikal hakları ve toplu sözleşme sistematiği açısından emsal oluşturacak nitelikte.

Bundan sonraki süreçte yerel yönetim hizmetleri kolunda ve benzer alanlarda, sendika üyesi olan ve olmayan kamu görevlileri arasında farklı hükümlere yer verilmesinin önü açılmış oldu.